นาโต : ทำไมตุรกีกีดกันสวีเดนและฟินแลนด์ในการเป็นสมาชิกกลุ่มนี้

นาโต : ทำไมตุรกีกีดกันสวีเดนและฟินแลนด์ในการเป็นสมาชิกกลุ่มนี้

หลังจากรัสเซียรุกรานยูเครน เมื่อปีที่แล้ว สวีเดนและฟินแลนด์สมัครเข้าเป็นสมาชิกองค์การสนธิสัญญาแอตแลนติกเหนือ (North Atlantic Treaty Organization—NATO) หรือ นาโต ซึ่งเป็นกลุ่มพันธมิตรป้องกันตัวเองของชาติตะวันตก

สมาชิกนาโตทั้ง 30 ประเทศ ต้องเห็นชอบในการอนุญาตให้ทั้ง 2 ชาติเข้าเป็นสมาชิก แต่ตุรกียังคงกีดกัน 2 ประเทศ หลังจากเกิดการประท้วงต่อต้านตุรกีในสวีเดน

นาโตคืออะไร
นาโต เป็นกลุ่มพันธมิตรทางการทหารเพื่อป้องกันตัวเอง ก่อตั้งขึ้นในปี 1949 โดย 12 ประเทศ รวมถึงสหรัฐฯ, สหราชอาณาจักร, แคนาดา และฝรั่งเศส

สมาชิกเห็นตรงกันว่า จะช่วยเหลือกัน ถ้าพวกเขาเผชิญกับการโจมตีด้วยอาวุธ

เป้าหมายแต่เดิมของนาโตคือ การท้าทายการขยายตัวของโซเวียตในยุโรปในช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ 2

หลังจากสหภาพโซเวียตล่มสลายในปี 1991 หลายชาติในยุโรปตะวันออกซึ่งเคยเป็นพันธมิตรของรัสเซียในสนธิสัญญาวอร์ซอ (Warsaw Pact) ได้รับอนุญาตให้เข้าเป็นสมาชิกนาโต

รัสเซียโต้แย้งมาเป็นเวลานานแล้วว่า การรับประเทศเหล่านี้เป็นสมาชิกนาโตเป็นการคุกคามความมั่นคงของรัสเซีย รัสเซียได้คัดค้านการร้องขอเข้าร่วมเป็นสมาชิกนาโตของยูเครนอย่างรุนแรง โดยกังวลว่า จะเป็นการรุกล้ำเข้ามาใกล้กับพรมแดนของรัสเซียมากเกินไป

ทำไมตุรกีกีดกันสวีเดนและฟินแลนด์
ในเดือน มิ.ย. 2022 สวีเดนและฟินแลนด์ร้องขอเข้าร่วมเป็นสมาชิกนาโตพร้อมกัน

สมาชิกนาโตทั้ง 30 ประเทศ ต้องรับรองสมาชิกใหม่ที่เข้าร่วม ขณะนี้มี 28 ชาติให้การรับรองแล้ว เหลือแค่ตุรกีและฮังการี

ตุรกีระบุเมื่อปีที่แล้วว่า สวีเดนและฟินแลนด์ต้องส่งตัวพลเมืองตุรกีราว 150 คน ซึ่งทางการตุรกีเห็นว่า เป็น “ผู้ก่อการร้าย” ให้กับตุรกีก่อน

มีการกล่าวหาว่า คนเหล่านี้เป็นสมาชิกของพรรคแรงงานเคอร์ดิสถาน (Kurdistan Workers Party–PKK) ซึ่งเป็นกลุ่มต้องห้ามในตุรกี และเป็นคนที่รัฐบาลตุรกีบอกว่า เข้าร่วมการพยายามก่อรัฐประหารที่ล้มเหลวในปี 2016

สวีเดนและฟินแลนด์ระบุว่า การส่งตัวผู้ร้ายข้ามแดนเป็นเรื่องของศาล แต่ทั้ง 2 ประเทศได้จัดการเจรจากับตุรกีและพยายามที่จะบรรลุข้อตกลงร่วมกัน เพื่อให้ตุรกีตกลงให้ทั้ง 2 ประเทศเข้าร่วมกับนาโตได้ การเจรจารอบต่อไปมีกำหนดจัดขึ้นในเดือน ก.พ.

ในเดือน ม.ค. กลุ่มนักเคลื่อนไหวได้จัดการประท้วงต่อต้านการที่ตุรกีโจมตีกองกำลังติดอาวุธชาวเคิร์ดในซีเรีย

พวกเขาได้แขวนหุ่นประธานาธิบดีเรเจป ทายยิป แอร์โดอัน ของตุรกี ห้อยหัวลงมา

ประมาณ 1 สัปดาห์ต่อมา กลุ่มขวาจัดกลุ่มหนึ่งได้เผาสำเนาคัมภีร์อัลกุรอ่าน

ประธานาธิบดีแอร์โดอัน จึงได้ยกเลิกการเจรจาที่กำลังจะจัดขึ้น ท่ามกลางการวิพากษ์วิจารณ์การประท้วง

ดร.โจนาธาน เอยาล ผู้เชี่ยวชาญด้านความมั่นคงยุโรปที่สถาบันรอยัลยูไนเต็ดเซอร์วิเซส (Royal United Services Institute) กล่าวว่า เขาไม่คาดหวังว่า นายแอร์โดอัน จะบรรลุข้อตกลงกับสวีเดนหรือฟินแลนด์ จนกว่าจะผ่านพ้นการเลือกตั้งประธานาธิบดีตุรกีในเดือน พ.ค.

“เขาจะใช้ปัญหานี้ในการปรับปรุงภาพลักษณ์ของตัวเอง” เขากล่าว “เขาต้องการให้ผู้มีสิทธิ์ลงคะแนนเลือกตั้งคิดว่า เขาเป็นบุคคลที่มีบทบาทสำคัญในกิจการระหว่างประเทศ” เขากล่าว

ทำไมสวีเดนและฟินแลนด์จึงต้องการเข้าร่วมนาโต
สวีเดนอยู่ตรงข้ามดินแดนของรัสเซียในทะเลบอลติก ส่วนฟินแลนด์มีพรมแดนติดกับรัสเซียยาว 1,340 กิโลเมตร

ทั้ง 2 ประเทศเลือกที่จะเป็นกลางแทนที่จะเข้าร่วมกับนาโตมานาน 70 ปีแล้ว

แต่การที่รัสเซียรุกรานยูเครนทำให้ทั้ง 2 ประเทศเปลี่ยนใจ และได้ขอเข้าร่วมเป็นสมาชิก “อย่างเร่งด่วน”

ศาสตราจารย์เทรซีย์ เจอร์มัน จากภาควิชากลาโหมศึกษาที่คิงส์คอลเลจ มหาวิทยาลัยลอนดอน กล่าวว่า “การรุกรานนั้นทำให้พวกเขารู้สึกว่า ความมั่นคงของทั้งกลุ่มที่นาโตมอบให้เป็นสิ่งที่พวกเขาต้องการ”

การเป็นสมาชิกนาโตของทั้ง 2 ประเทศ จะทำให้นาโตมีกำลังพลเพิ่มขึ้น 280,000 นาย (รวมทหารกองหนุน) และเครื่องบินขับไล่กว่า 200 ลำ

อย่างไรก็ตาม ศ.เจอร์มัน กล่าวว่า ถ้าตุรกี (และฮังการี) กีดกันทั้ง 2 ประเทศไม่ให้เข้าร่วมเป็นสมาชิกนาโตต่อไป ก็อาจจะเป็นอันตรายสำหรับทั้ง 2 ประเทศได้

“การทำให้สวีเดนและฟินแลนด์อยู่ในพื้นที่สีเทานี้ ซึ่งนาโตไม่ได้รับประกันความมั่นคงของทั้งกลุ่ม ทำให้พวกไม่ได้รับการป้องกันจากนาโต และตกอยู่ในสถานการณ์ที่น่าลำบากใจ” เธอกล่าว

“พวกเขาอาจจะเปราะบางต่อการกดดันหรือแทรกแซงจากรัสเซีย”

ชาตินาโตสนับสนุนยูเครนอย่างไร
สหรัฐฯ กำลังจะส่งรถถังเอ็ม1 เอบรามส์ 31 คัน ให้ยูเครน ส่วนสหราชอาณาจักรกำลังจะส่งรถถังแชลเลนเจอร์ 2 จำนวน 14 คัน และเยอรมนีกำลังจะส่งรถถังเล็ปเพิร์ด 2 ให้ 14 คัน

อีกหลายประเทศอย่างโปแลนด์, ฟินแลนด์, นอร์เวย์, เนเธอร์แลนด์ และสเปน ระบุว่า จะส่งรถถังเล็ปเพิร์ด 2 ของตัวเองให้ยูเครน

พวกเขายังส่งอาวุธอีกหลายอย่างเช่น ระบบป้องกันภัยทางอากาศ, ระบบขีปนาวุธพิสัยไกลไฮมาร์ส, ขีปนาวุธโจมตีรถถัง, ยานรบหุ้มเกราะ, ปืนใหญ่อัตตาจร, ปืนใหญ่วิถีโค้ง และโดรน

อย่างไรก็ตาม สหรัฐฯ ไม่ยอมส่งเครื่องบินขับไล่เอฟ-16 และเครื่องบินขับไล่รุ่นอื่น ๆ ให้กับยูเครน เพราะเกรงว่า อาจจะมีการนำเครื่องบินขับไล่เหล่านี้ไปใช้ในการโจมตีเป้าหมายในรัสเซีย ซึ่งรัสเซียอาจจะตีความว่า เป็นการก่อสงคราม

ทำไมนาโตไม่ส่งทหารช่วยยูเครน
นับตั้งแต่รัสเซียรุกรานยูเครน ชาติสมาชิกนาโตได้ส่งทหารไปประจำการในยุโรปตะวันออก 40,000 นาย ในดินแดนของชาติสมาชิกอย่างลิทัวเนียและโปแลนด์ และยังมีทหารอีก 300,000 นาย เตรียมพร้อมสำหรับปฏิบัติการ

อย่างไรก็ตาม ไม่มีทหารนาโตเข้าร่วมการสู้รบในยูเครน

นี่เป็นเพราะว่า การส่งทหารไปที่นั่นจะทำให้นาโตขัดแย้งกับรัสเซียโดยตรง และทำให้ประเทศต่าง ๆ ในกลุ่มพันธมิตรนี้อย่าง สหรัฐฯ คิดว่า นี่อาจจะเป็นการทำให้สงครามขยายตัวขึ้น

ด้วยเหตุผลเดียวกันนี้ ชาติสมาชิกนาโตจึงยังไม่ยอมกำหนดเขตห้ามบินเหนือยูเครน

ทำไมยูเครนไม่เข้าร่วมนาโต
นาโตบอกกับยูเครนในปี 2008 ว่า สามารถเข้าร่วมกลุ่มกับนาโตได้ในอนาคต แต่เมื่อเร็ว ๆ นี้ นาโตได้ปฏิเสธคำร้องขอของยูเครนในการเข้าเป็นสมาชิก “อย่างเร่งด่วน”

เพราะว่า มาตรา 5 ของกฎบัตรนาโต ระบุว่า ถ้าสมาชิกหนึ่งชาติถูกโจมตี สมาชิกทั้งหมดจะช่วยกันปกป้อง

ดังนั้น ถ้ายูเครนเป็นสมาชิกนาโต โดยหลักการแล้ว ชาติสมาชิกนาโตก็จะต้องทำสงครามกับรัสเซีย